Miidhaa dhiisanii miidhamaa balaaleffachuun cubbuudha.
 |
| Mohammed Abdella |
Mirga ofii akka hundattuu gaafachuun cubbuu hin qabu. Mirgaa fii haqa ofii akkaataa keessa jirtutti falmatta malee akka qaama mirga kee sirraa mulqe gammachiisuttii miti. Karuma fedheenuu abbaan haaqaa isaa yoo gaafate qaanessuun cubbuudha.Mootummaa abbaa irree keessatti ummanni karaa itti fakkatee fii dandayameen mirga isaa gaafata komii isaa calaqqisa.Gaafii mirgaa kana ukkaamsuufiis mootummaan abbaa irree maloota adda addaatti fayyadamee ummatarraan miidhaa geessisa.Yeroo mootummaan abbaa irree ummata mirga gaafaterratti tarkaanfii fudhatee ummata miidhu kan cubbuu hojjate mootummicha malee ummata mirga gaafatee miti.Kan balaaleffatamuu fii qaaneffamu qabuus miidhaadha malee miidhamaa tahuu hin qabu.
Miidhaa dhiisanii midhamaa balaaleffachuun xiqqeessuun busheessuun yaadaan gama miidhaa jiraachuudha agarsiisa.Midhaadhaan gochi kee sirrii miti jedhanii balaaleffachuu ceephessuu dhiisanii miidhamaadhaan maaliif akkanatti mirga gaafatta? Maaliif akkasitti hin gaafatin ? Siituu of miidhe waan akkasitti gaafatteef badiin keeti jechuun miidhaadhaaf tumsa tahuudha.Kun ammo cubbuudha.
Alaabaa ayyaana Irreechaa Malka Ateetee irratti ummanni qabatee baheen walqabatee yaadonni gara garaa miidiyaa hawaasaa kanarra naannawaa jira.Yaadota kana keessaa tokko alaabaa qabatanii bahuun sirrii miti rakkoo sababa kanaan fuula dura dhufuu maltufiis kan kanaan dura dhufteefiis ummata alaabaa qabateetu ittigaafatama kan jedhudha.Gareen yaada kana tarkaanfachiiftu kun gaafa akkanaa gaafa akkasii sababa alaabaa qabatanii bahaniif namni hanganni hidhamee hanganni immoo ajjeefamee alabaa qabachuun sirrii miti ummata alaabaa qabatee deemeetu badii kana fudhachuu qaba jechaa jiru. Alaabaa akkasii qabatee ummanni waan baheef fuula duraas mootummaan akkas godhuu ta’a akkana godhuu ta’a jedhanii ummata abbaa badii godhuun sodaachisaa jiru.Haala kanaan cufamuu Walda Maccaa fiii Tulaamaatiifiis ummata alaabaa qabatee bahe abbaa badii godhuudhaan itti gaafatamaa godhaa jiru.
Ajjechaa gaafa hiriira Guddicha Oromoofiis ittigaafatamummaa ummatarra kaaya jiru. As irratti gaaffiin guddaan tokko gocha miidhaan raawwateef miidhamaa balaleeffachuun ceephessuun xiqqeessuun maaliif barabaachise? Ummanni abbaa mirgaati akkuma fedhettuu yoo mirga isaa gaafate haqa isaati mirga isaati.Kan nama hidhuudhaa fii ajjeesuudhaaf cepha’amuu qabu xiqqeeffamuu qabu qaneeffamu qabuu mootummaadha malee ummata miidhamee miti.Gocha miidhaan raawwateef miidhamaa balaaleffachuun cubbuu miidhamaa itti gaafatamummaa jalaa baasuuf godhamuudha.Miidhamaa abbaa badii godhuu fii ittigaafatamaa godhuun kun yaadaan gara midhaadha jiraachuu agarsiisa.Ummanni abbaa mirgaa hanga tahetti ummanni haaluma fedheenuu mirga isaa gaafachuuf mirga qaba.Ummanni mirga isaa gaafachuudhaaf eega mirga qabaate miidhaa sababa ummanni mirga gaafateef mootummaan midhaa ummatarraan gaheetu gaafatamuu qaba balaalleffatamuu qaba malee ummataa miti.
Gareen miidhaa ummatarra gahee ummata itti gafatamaa godhaa jiru kun yaadan gara mootummaa galuu isaaniif ragaan guuddaan tokko yeroo isaan yaadaa kana kaasaniidha.Alaabaa qabatanii hiriira bahuun,ayyaanaa dhaquun bakka waltajjii dhaquun arra hin eegalle yoo tiqqate waggaa 10 kan godhamaa tureedha( haala addaatiin immoo waggaa lamaan darban kana haalaan raawwatamaa ture).Namoonni amma guyyaa keessaa nama alaabaa qabatee ayyaana dhaqe kana balaalleffataniif maali? Gochii kun sirrii miti jedhanii yoo itti amanan kanaan dura dubbachuu maaltu isaan dhoorke? As irratti wanti ifa tahuu qabu an alaabaa qabachuun siirridha jechaa hin jiru.Kaniin an jechaa jechaa jiru miidhaa mootummaatiif midhamaa balaaleffachuun sirrii miti akkasumaas eega waggaa baayyee kana callisanii guyyaa keessa ummata balaaleffachuutuun sirrii miti jechuu kiyya.
Kana malees, gareen kun alaabaa qabatanii deemuun wareegama baayyisa yaada jedhu kaasaa jiran.
Gaaridha.Dhuguma alabaa qabatanii kanaan hiriira bahuun ‘wareegama hin barbaachifne’ nu kafalchiisa yoo tahe,waggoota baayyee kana sababa alaabaatiin ‘wareegama hin barbaachifne’ kana hanga sabni kun kafalu maaliif callisan? Moo ‘wareegamni hin barbaachifne’ kun aarruma itti mullatee? Kanaan dura osuma wareegama hin barbaachifne kana argaa jiranii callisan yoo tahe ummata keenya kan ‘wareegama hin barbaachifne’ kafalaa ture kana bararuuf maal godhaa turan? Namni hanga sabni isaa wareegama hin barbaachifne kafalu kana callisee itti eegaa ture arra guyyaa keessaa saba kanaan wareegama hin barbaachifnerraa baraaruudhaaf dhufe yeroo jedhu anaaf fudhatama hin qabu.
Karaa biraatiin yaadni gareen kun dhiheessa jiru alaabaa qabatanii ayyaana Irrechaa dhaquun murtii gumii abbootii gadaa faallessaa sirrii miti kan jedhudha.Ayyaana Irreechaa siyaasaarraa bilisa gochuudhaaf murtii gumii abbootii gadaa fudhachuun sirriidha.Garuu,ayyaanni Irreechaa siyaasaarraa walaba tahuu qaba yeroo jedhamu ilaalcha siyaasaa namni dhunfaa karaa adda addaa alaabaa qabachuun uffata alaabaa fakkaatu ufachuun calaqqisurraa bilisa jechuu miti.Siyaasaa irrraa bilisa yeroo jedhamu akka dhaabaa siyaasatti jechuudha.
Dhumarratti yaadni gareen kun kaasan, alaabaa kana qabachuun mootummaa naannoo Oromiyaa yakkiisiisa jedhu. As irratti kan hubatamuu qabu OPDOtu qabsoo ummataatti dabalamaa jira malee ummanni OPDO dabalamee qabsaawaa hin jiru.Eega kana tahe ,OPDO tu waan ummanni fedhe qabatee deemuu qaba malee ummanni waan OPDO feete qabatee deemuu hin qabu.Dhaabni siyaasaa ayyaana Irreecha san waltajjii siyaasaa godhachuu hin qabu jechudha. Kara fuula duraa immoo eega gochi tokko raawwatame quba walitti qabuu osoo hin tahin waliin mariyachaa wajjiin yoo deemne gaariidha.
Comments
Post a Comment