Tokko tokko immoo “Oromoon bilisummaatti dhiyaateera

Tokko tokko immoo “Oromoon bilisummaatti dhiyaateera

                                                             ( Dr Milkeessaa Miidhagaa)

Dr Milkeessaa Miidhagaa

Tokko tokko immoo “Oromoon bilisummaatti dhiyaateera; gaafa sana anatu bulchuu qaba waan ta’eef anis hiriira waameera”

 tokko tokko immoo Itoophiyaa ala taa’ee marii wayii wayyaanee wajjin jalqabe jedhamee oduun odeeffamu nama ajaa’iba. Kuni hunduu bilaasha. Kuni hunduu gadi aantummaadha. Kuni hunduu miira mo’amuuti. Kuni hunduu kisaara fi dantaa dhuunfaaf bitamuudha. Qabsoo Oromoon taasiseen OPDOn jabaattee “Oromoon dhiibameera sirna federaalizimii kana keessatti; Mootummaan Federaalaa Oromoo irratti qoqqooddii geessiseera; Oromoon sirna kanarraa Oromoon humaatuu hin fayyadamne; kanaafuu, aangoo muummicha ministeeraa ykn biyya kana bulchuu amma fudhachuu kan qabu Oromoodha” yoo jette, kun waan jajjabeeffamuu qabudha malee waan OPDO waliin morkii uumu ta’uu hin qabu ture. Barana waan baay’ee dhagahuuf deemna. Kan maddi aangoo jara dulloomee bakka lixu dhabe kanadha jedhee amanee “biyyatti na galchaa ani Oromoo isiniifan qaba” qaamni jedhe jira jedhani. Hiimmmm. Kana jechuun “OPDO durii santu ala kanatti uumame moo akkamii” nama jechisiisa. OPDOn duriituu qabsoo waggoota sadan afran darbe kana keessatti jijjiirameera. Qabsoo Oromootti makamuun “qabsoo kana ni hoogganna” jechaa jiru gareen Obbo Lammaa faa. Akka duriitti yaaduun hin danda’amu. Utuma jennuu waan tokko jala murree walitti himuun dirqama. Kunis Oromoon mirga isaaf falmataa jira malee dhaaba siyaasaa kamiifuu falmaa hin jiru. Kanaafuu, dhaabni siyaasaa dantaa Oromoof qabatamaan dhaabatu kamiyyuu deeggarsa isaaf malu argachuu qaba. Duruu Mallaasaan gaafa dubbiin manaa itti cimte, “abaluun dhaqee fida; magaalli abaluu kan warra akkasiiti; abaluu wajjin marii godhaa jirra….” jechaa ture. Diraamaa qabsoo uummataa irratti dalagaa ture. Amma booda qabsoo uummataa irratti “diriddiriin” kamiyyuu taa’amuu hin danda’u. Diriddiriin biyya alaatti godhamu kamiyyuu diinaaf umrii dheeressuu malee bu’aa hin buusu. 

Warri OPDO hoogganus kana booda, mudhii hidhattanii masaraa kiiloo afurii galuudhaan gaaffilee Oromoo kuma tokko walirra bara dheeraadhaaf tuulaman altokkoon deebisuuf yoo hojjettan hojjedhaa! Kana gochuu qofatu isin baasa. Kana gochuu qofatu uummata Oromoo waliin isin tursiisa. Kana yoo gootan tokkummaa uummataa gama hundaan qajeeloon lafa qabata; fi deeggarsa uummataa gahaas ni argattu. Qamnii dhoksaan qabsoo uummataa irratti qumaara taphattan; warri dhiigni Oromoo dhangala’u malee dhiigni keessan hin hojjenne nurraa dhaabaa! Warri itti amantanis tarsimoon keessan dogoggoradha nurraa dhaabaa!